Het scheelde heel weinig of de Nederlandse belastingbetaler had weer moeten opdraaien voor een ronde bankensteun. Dat blijkt uit een reconstructie van het Brusselse crisisberaad in de nacht van 9 mei. Het crisisberaad van ministers van financiën in de nacht van 9 op 10 mei verliep zo chaotisch dat de top tot op het laatste moment tot mislukken gedoemd leek. Dat zou dramatische gevolgen hebben gehad voor de Europese banken. Uit gesprekken met betrokkenen en aanwezigen blijkt dat er nauwelijks leiding was in dat crisisweekend, dat ministers in paniek waren en dat puur door geluk en toeval op het allerlaatste moment een akkoord is bereikt over een vangnet van euro 750 mrd voor de eurolanden.
Grote paniek
De paniek was groot’, zo kenschetst een betrokkene de sfeer op dat crisisberaad. Op vrijdag 7 mei bleek dat de markt voor staatsobligaties van veel Europese landen was opgedroogd. Daardoor konden regeringen niet of nauwelijks lenen op de kapitaalmarkt. Een acuter probleem was dat dit het interbancaire verkeer lamlegde. Banken gebruiken staatsobligaties als onderpand voor leningen aan elkaar. Ze zouden bovendien meteen grote boekverliezen moeten incasseren op hun balans. Staatsobligaties vormen een groot deel van hun bezittingen. Extra staatssteun was dan acuut nodig geweest, opdat klanten en beleggers niet het vertrouwen in banken verliezen.
Onaf plan
Het had weinig gescheeld of het Spaanse voorzitterschap van die nachtelijke Brusselse vergadering zou enkele minuten voor opening van de financiële markten in Australië een onaf plan wereldkundig maken. De eurolanden waren alleen bereid miljarden toe te zeggen voor een noodregeling voor lidstaten die door de vertrouwenscrisis niet langer zelf kapitaal konden aantrekken op de vrije markt. Maar er bestond op dat moment nog geen idee hoe het steunmechanisme eruit zou zien. Duitsland blokkeerde elke oplossing waarin de Europese Commissie een rol zou spelen. ‘Als dat was gebeurd, hadden we de scheerlijnen weer aan de banken kunnen hangen’, zegt een bron. Door ingrijpen van de Franse minister van financiën is dat voorkomen. Zij dwong vlak voor één uur ’s nachts een laatste schorsing af voor een ultieme compromispoging.